Od przyszłego roku w ramach płatności bezpośrednich pojawią się nowe płatności, czyli zapowiadane od miesięcy ekoschematy. Aż 1/4 puli pieniędzy dopłat bezpośrednich to wspomniana forma. Na płatności bezpośrednie w latach 2023-2027 dostępny budżet wynosi 17,33 mld euro, w tym na ekoschematy planowana do wydatkowania kwota to 4,33 mld euro, czyli znaczna część koperty finansowej płatności bezpośrednich.
- Ekoschematy to nowy rodzaj płatności bezpośrednich za realizację praktyk korzystnych dla środowiska, klimatu i dobrostanu zwierząt, które wykraczają ponad podstawowe wymogi określone w warunkowości.
- Realizują wszystkie cele środowiskowe i klimatyczne WPR dotyczące łagodzenia zmiany klimatu i przystosowywania się do niej, wspierania zrównoważonego rozwoju i ochrony zasobów naturalnych, takich jak woda, gleba i powietrze oraz ochrony bioróżnorodności.
Ekoschematy obszarowe:
- Ekoschemat rolnictwo węglowe i zarządzanie składnikami odżywczymi.
Ekoschemat obejmie 8 praktyk, tj.:
- ekstensywne użytkowanie TUZ z obsadą zwierząt. Celem praktyki jest ochrona bioróżnorodności poprzez właściwe gospodarowanie na TUZ o niskiej wartości produkcyjnej. Praktyka będzie przyczyniała się do ograniczenia zagęszczenia zwierząt. Obsada zwierząt trawożernych w gospodarstwie musi wynosić co najmniej 0,3 DJP/ha TUZ i maksymalnie 2 DJP/ha TUZ w okresie wegetacyjnym roślin. Dodatkowo obowiązuje zakaz przeorywania TUZ w okresie realizacji ekoschematu.
- międzyplony ozime/wsiewki śródplonowe. Celem praktyki jest poprawa stanu i ochrona gleby przed erozją.
- opracowanie i przestrzeganie planu nawożenia – wariant podstawowy i wariant z wapnowaniem.
- zróżnicowana struktura upraw. Celem praktyki jest poprawa jakości gleby i potrzeba odbudowy materii organicznej poprzez wzbogacenie struktury upraw o gatunki roślin, które wpływają zarówno na dodatni bilans materii organicznej, jak i na zwiększenie różnorodności biologicznej. Praktyka polega na prowadzeniu co najmniej 3 różnych upraw na gruntach ornych w gospodarstwie, przy czym:
- udział głównej uprawy w strukturze zasiewów nie przekracza 65% i udział najmniejszej uprawy, nie może być mniejszy niż 10%,
- co najmniej 20% w strukturze zasiewów stanowią: uprawy gatunków roślin mających pozytywny wpływ na bilans glebowej materii organicznej (m.in. bobowate) oraz
- udział łącznie zbóż i rzepaku w strukturze zasiewów nie przekracza 65%, oraz
- udział upraw mających ujemny wpływ na bilans materii organicznej (m.in.: okopowe) nie przekracza 30%.
- wymieszanie obornika na gruntach ornych w ciągu 12 godzin
od aplikacji. Celem praktyki jest ograniczenie emisji amoniaku do atmosfery. Wymieszanie określonej ilości obornika z glebą będzie musiało być potwierdzone za pomocą tzw. zdjęcia geotagowanego przy wykorzystaniu aplikacji udostępnionej przez ARiMR - stosowanie płynnych nawozów naturalnych innymi metodami niż rozbryzgowo na gruntach ornych i trwałych użytkach zielonych
- uproszczone systemy uprawy. Celem praktyki jest wsparcie konserwującej uprawy roli, poprzez zachowanie naturalnych zasobów przyrody przy równoczesnym osiąganiu zadowalających plonów.
Na gruntach ornych uprawa roślin będzie musiała być prowadzona w formie uprawy konserwującej bezorkowej lub uprawy pasowej (strip – till), przy czym: zabiegi uprawowe wykonywane są z odstąpieniem od uprawy płużnej w zespole uprawek pożniwnych i przedsiewnych;
po zbiorze uprawy pozostawia się na polu całość resztek pożniwnych w formie mulczu. - wymieszanie słomy z glebą jako sposób na zwiększenie poziomu zawartości materii organicznej w glebie. Praktyka polega na rozdrobnieniu i wymieszanie całej słomy z glebą lub jej przyoraniu po zbiorze plonu głównego na gruntach ornych. Powyższe praktyki włączone w ww. ekoschemat będą objęte systemem punktowym.
- Do każdej z tych praktyk przypisana jest odpowiednia liczba punktów, która odpowiada wysokości planowanej stawki za daną praktykę (1 pkt odpowiada ok. 22,47 EUR ≈100 zł.
- Ekoschemat obszary z roślinami miododajnymi.
Ekoschemat polega na utworzeniu obszaru z roślinami miododajnymi przez wysiew mieszanki składającej się z co najmniej dwóch gatunków roślin miododajnych. Dodatkowo obowiązuje zakaz prowadzenia produkcji rolnej (w tym zakaz wypasu i koszenia) w terminie do dnia 31 sierpnia oraz zakaz stosowania środków ochrony roślin.
Szacowana stawka płatności podstawowej wynosi ok. 269,21 EUR/ha.
- Ekoschemat prowadzenie produkcji roślinnej w systemie Integrowanej Produkcji Roślin.
Ekoschemat polega na wspieraniu produkcji roślinnej prowadzonej zgodnie z metodykami Integrowanej Produkcji.
Dodatkowo rolnik musi zachować, w danym roku kalendarzowym, wszystkie posiadane w gospodarstwie trwałe użytki zielone.
Płatność zostanie przyznana do powierzchni upraw, z których pochodzą produkty roślinne uprawiane zgodne z metodykami integrowanej produkcji roślin oraz do powierzchni trwałych użytków zielonych odpowiadającej powierzchni tych upraw.
Szacowana stawka płatności podstawowej wynosi ok. 292,13 EUR/ha.
- Ekoschemat biologiczna ochrona upraw.
Ekoschemat polega na zastosowaniu zabiegu ochrony roślin z wykorzystaniem biologicznej ochrony roślin przy użyciu preparatów mikrobiologicznych zgodnie z etykietą danego środka, co ma wyeliminować konieczność wykonania zabiegu chemicznego. Zabieg chemicznym środkiem ochrony będzie dopuszczony tylko w ostateczności, gdy nie będzie możliwa eliminacja patogenów poprzez preparaty mikrobiologiczne. Płatność przyznawana będzie do powierzchni gruntów rolnych.
Szacowana stawka płatności podstawowej wynosi ok. 89,89 EUR/ha.
- Ekoschemat retencjonowanie wody na TUZ.
Celem interwencji jest promowanie retencjonowania wody, które poprawia gospodarkę wodną, a także ogranicza emisję dwutlenku węgla
do atmosfery. Warunkiem uzyskania płatności w danym roku jest wystąpienie na trwałych użytkach zielonych zalania lub podtopienia, zdefiniowanego jako stan wysycenia profilu glebowego wodą na poziomie przynajmniej 80%, w okresie między 1 maja a 30 września, przez okres co najmniej 12 następujących po sobie dni.
Szacowana stawka płatności podstawowej wynosi ok. 63,15 EUR/ha.
